Heavy metal (çoğunlukla yalın biçimde metal olarak anılır) türünün kökleri 1960'ların sonları ve 1970'lerin başında blues ve rock türünü birleştirerek, daha çok gitar ve davul bazlı, bu türde müzik yapan grupların yarattığı hard rock'tır. Heavy metal popülaritesini 80'lerde daha çok türün ortaya çıkmasıyla artırdı. Ticari amaçlı olmadığı iddia edilse de dünya üzerinde büyük bir dinleyici kitlesine sahip olması ve ciddi ticari başarıların yakalanmış olması sebebi ile, müzik endüstrisinin bel kemiği niteliğindedir. Heavy Metal bütün metal tarzlarının babası olmasının yanında asla bitmeyeceği de ispatlanan bir türdür. 20. yüzyılın sonlarına doğru Rob Halford Judas Priest'i, Bruce Dickinson Iron Maiden'ı bırakmış, Scorpions, Black Sabbath, Motörhead gibi grupların popülaritesi azalmış, Slayer, Megadeth, Metallica gibi gruplar trash metal tarzına dönmüşken heavy metal bayrağını taşıyan ve bunula da her zaman gurur duyan grup olan Manowar; herkes metalin bittiğinden bahsedip, heavy metali terk ederken, Iced Earth, W.A.S.P., Accept gibi grupların da katkısıyla onları durdurmuş ve heavy metal tarzını dimdik ayakta tutmuştur. Bunda özellikle 1996 yılında çıkan Louder Than Hell albümünün katkısı büyüktür.
Scorpions, Black Sabbath, Iron Maiden, Manowar, Metallica, Judas Priest, Motörhead, Megadeth, Slayer en ünlü heavy metal gruplarındandır.
Heavy metalin teması savaş, ölüm, acı, katliam,siyaset gibi konuları işler genellikle insani sorunlar dile getirilir
Heavy metal çoğu zaman aynı türde çalgılarla çalınır. Klasik beşlisi biri ritm, diğeri solo çalan distorte edilmiş iki elektro gitar, bir bas gitar, davul ve vokalden oluşur. Bunun yanında çoğu grup klavye de kullanır. Gitar bu türde çok büyük bir önem taşır. Distortion ve diğer efektler, sesi daha kalınlaştırmak içindir. Heavy metal vokalleri şarkıda çok fazla değişik ses çıkarabilirler. Temiz vokallerden gurultulara, gurultulardan çığlıklara kadar.
Sololar ve riffler heavy metal'in büyük bir bölümünü oluşturur. Gitaristler sweep-picking ve tapping tekniklerini kullanarak soloyu hızlandırıp agresifleştirebilirler.
Heavy metal, dinlenilebilir olmasıyla beraber görseldir. Albüm kapakları ve konserler bu müzik türünü anlamakta oldukça yararlıdırlar.
Heavy metal 1950'ler 1960'lar ve 1970'lerdeki savaş, nükleer atışmalar, çevreye ilişkin konular, politik ve dini propoganda üzerinde yoğunlaşır. Black Sabbath'ın "War Pigs" ve Metallica'nın "And Justice for All" parçaları buna bir örnektir. Politik konularda ise, Megadeth' in Peace Sells' i, Take No Prisoners' i büyük bir örnektir. Riffler kendi başına birer solisttir, kulak verdiğiniz takdirde kendinizi başka boyutlarda hissedebilirsiniz. Daha epik liriklerde ; Iron Maiden bu işin erbabıdır. Reincarnation of Benjamin Breeg, Paschendale gibi.. Paschendale, sırf savaş için yazılmış olup, tarihi şarkılar arasındadır. Bazen de mitoloji ile ilgili eserler de ortaya koyulabilir. Örneğin; Manowar'ın Gods of War (2007), Sign of the Hammer vb. albümleri sayılabilir.
Metal müziğin alt türlerinden bazıları şunlardır;
* Avant-Garde Metal
* Black Metal
* Death Metal
* Doom Metal
* Glam Metal
* Gothic Metal
* Grindcore
* Groove Metal
* Industrial Metal
* Metalcore
* Power Metal
* Progresif Metal
* Speed Metal
* Stoner Metal
* Senfonik Metal
* Thrash Metal
* Viking Metal .
